Strawberry Farming | ‘या’ फळाची शेती बदलणार शेतकऱ्यांचे नशीब, थेट पडेल पैशांचा पाऊस जाणून घ्या या फळशेतीबद्दल…

Strawberry Farming | पारंपरिक पिकांच्या लागवडीतील घटता नफा आणि खराब हवामानामुळे शेतकरी आता फळे आणि भाजीपाला लागवडीकडे वळत आहेत. भारतात काही काळापासून स्ट्रॉबेरीची लागवड (Strawberry planting) झपाट्याने वाढली आहे. स्ट्रॉबेरी (Strawberry) हे भारतातील महत्त्वाचे फळ पीक (Fruit crop) आहे. हे देशभरात मोठ्या प्रमाणात विकले जाते आणि ते खाल्ल्याने शरीराला अनेक फायदे (Strawberry body benefits) होतात. हिमाचल प्रदेश, उत्तर प्रदेश, महाराष्ट्र, पश्चिम बंगाल, दिल्ली, हरियाणा, पंजाब आणि राजस्थानमध्ये त्याची लागवड (Planting) केली जाते.

Strawberry Properties | स्ट्रॉबेरीमध्ये असणारे गुणधर्म
स्ट्रॉबेरीमध्ये व्हिटॅमिन-सी आणि आयर्न मुबलक प्रमाणात असते. ऑलिंपस, हूड आणि शुक्सन यासारख्या काही जाती उच्च चव आणि चमकदार लाल रंग आइस्क्रीम बनवण्यासाठी योग्य आहेत. डोंगराळ भागात स्ट्रॉबेरी पिकवण्याचा उत्तम काळ म्हणजे सप्टेंबर-ऑक्टोबर महिना. जर रोपाची वेळेपूर्वी लागवड केली तर त्याचे उत्पादन कमी होऊ शकते.

Strawberry varieties | स्ट्रॉबेरीच्या प्रमुख जाती
भारतातील स्ट्रॉबेरीच्या बहुतांश जाती बाहेरून आयात केल्या जातात. व्यावसायिक लागवडीसाठी प्रमुख वाण पुढीलप्रमाणे आहेत: ओफ्रा, कॅमरोसा, चँडलर, स्वीट चार्ली, ब्लॅक पीकॉक, एलिस्टा, सिस्कॅफे, फेअर फॉक्स इ.

Strawberry planting climate | स्ट्रॉबेरीच्या लागवडीसाठी माती आणि हवामान
त्याच्या लागवडीसाठी कोणतीही माती निश्चित केलेली नसली तरी, वालुकामय चिकणमाती चांगली उत्पादन मिळविण्यासाठी योग्य मानली जाते. पीएच 5.0 ते 6.5 असलेली माती देखील लागवडीसाठी योग्य आहे. हे पीक समशीतोष्ण हवामानातील पीक आहे ज्यासाठी 20 ते 30 अंश तापमान योग्य आहे. जेव्हा तापमान वाढते तेव्हा झाडांचे नुकसान होते आणि उत्पादनावर परिणाम होतो.

स्ट्रॉबेरी फील्ड कसे तयार करावे?
सप्टेंबरच्या पहिल्या आठवड्यात शेताची तीनदा नांगरणी करून नंतर एक हेक्टर जमिनीत 75 टन चांगले कुजलेले खत पसरून ते जमिनीत मिसळावे. माती परीक्षणाच्या आधारे शेत तयार करताना पोटॅश आणि स्फुरद सोबतच मिसळावे.

बेड बनवणे
शेतात आवश्‍यक खते दिल्यानंतर बेड तयार करण्यासाठी बेडची रुंदी 2 फूट आणि बेडपासून बेडपर्यंतचे अंतर दीड फूट ठेवावे. बेड तयार झाल्यानंतर त्यावर ड्रेप इरिगेशनची पाइपलाइन टाकावी. रोपे लावण्यासाठी प्लॅस्टिक आच्छादनामध्ये 20 ते 30 सेंमी अंतरावर छिद्रे पाडावीत. स्ट्रॉबेरीची रोपे लावण्यासाठी योग्य वेळ 10 सप्टेंबर ते 15 ऑक्टोबर या कालावधीत लावावी. जर तापमान जास्त असेल तर सप्टेंबर अखेरपर्यंत रोप लावावे.

खत आणि खते
स्ट्रॉबेरी वनस्पती अतिशय नाजूक आहे. त्यामुळे त्याला वेळोवेळी अन्न आणि खते देणे आवश्यक आहे. जो तुमच्या शेतीचा माती परीक्षण अहवाल पाहिल्यानंतर दिला जातो. आच्छादनानंतर ठिबक सिंचनाद्वारे द्रवरूप खत द्यावे. ज्यामध्ये नायट्रोजन फॉस्फरस p2o5 आणि पोटॅश k2o वेळोवेळी कृषी शास्त्रज्ञांचा सल्ला घेऊन द्यावे.

स्ट्रॉबेरी कीटक आणि रोग
पतंग, माशी चाफर, स्ट्रॉबेरी रूट भुंगे, स्ट्रॉबेरी मॅन्टिस, ज्यूस बीटल, स्ट्रॉबेरी नेक्टर माइट्स यांसारखे कीटक त्यास हानी पोहोचवू शकतात. यासाठी झाडांच्या मुळांमध्ये कडुलिंबाचे तेल टाकावे, याशिवाय पानांवर पानावर ठिपके, पावडर बुरशी, पानांवर होणारा त्रास होऊ शकतो. त्यासाठी वेळोवेळी वनस्पतींचे रोग ओळखून शास्त्रज्ञांच्या सल्ल्याने कीटकनाशकांची फवारणी करावी.

शासनाकडून अनुदान
विविध राज्यांतील फलोत्पादन आणि कृषी विभागाचे अनुदानही आहे. ज्यामध्ये प्लॅस्टिक मल्चिंग आणि ठिबक सिंचन, स्प्रिंकलर इरिगेशन इत्यादींवर 40 ते 50% अनुदान देखील उपलब्ध आहे. ज्यात आता वाढ करण्यात आली आहे.