माढा, २३ मार्च २०२४: हवामान बदलामुळे शेती करणे कठीण होत आहे. पण, खैरवाडी (ता. माढा) येथील शेतकरी गुरू भांगे यांनी तीन गुंठ्यात ७५ पिके घेऊन यशस्वी प्रयोग केला आहे. बहुपीक पद्धतीमुळे कमी जोखमीत अधिकाधिक उत्पन्न घेत नैसर्गिक अन्ननिर्मिती करणं शक्य आहे हे त्यांनी सिद्ध केलं आहे.
गुरू भांगे यांच्याकडे फक्त तीन एकर शेती आहे. पण, सेंद्रिय शेती आणि बहुपीक पद्धतीमुळे ते सुखी समाधानी आहेत. २०१० पासून त्यांनी रासायनिक खते आणि औषधं बंद केली आहेत. दोन देशी गायींच्या शेणापासून बनवलेले जिवामृत, गांडूळखत आणि गोकृपाअमृत यांचा ते वापर करतात.
तीन गुंठ्यात काय काय आहे?
- फळझाडे: आंबा, सीताफळ, चिक्कू, पेरू, जांभूळ, आवळा, केळी अशी १७ प्रकारची फळझाडे.
- भाज्या: पालक, शेपू, देशी वांगे, घेवडा, दुधी भोपळा, घोसावळे, टोमॅटो, मिरची अशा तीस प्रकारच्या भाज्या.
- औषधी वनस्पती: अक्कलकारा, तुळशीचे चार प्रकार, पुदीना, कोरफड, गुंजपाला अशा १९ प्रकारच्या औषधी वनस्पती.
- वनझाडे: बांबूची दोन बेट, अशोक, लिंबोरा, देवसावर, हशी अशी वनझाडे.
- फुलझाडे: तुळजापुरी, झेंडू, मधुमालती, मोगरा, निशिगंध, जास्वंद, लिली अशी १८ प्रकराची फुलझाडे.
निसर्गाशी जुळवून घेणे
गुरू भांगे यांच्या म्हणण्यानुसार, झाडे निसर्गतः एकमेकांच्या सहकार्याने वाढतात. एका पिकाने उत्सर्जित केलेले घटकद्रव्य दुसऱ्या पिकांचे अन्न असते. त्यामुळे कमीत कमी क्षेत्रात नैसर्गिक पद्धतीने अधिकाधिक उत्पन्न घेता येते.
हवामान बदलाशी लढण्यासाठी आणि शाश्वत शेतीसाठी गुरू भांगे यांच्या मॉडेलचं अनुकरण करणं गरजेचं आहे.
पुरस्कार आणि सन्मान
गुरू भांगे यांना त्यांच्या तीन गुंठे सेंद्रिय शेती मॉडेलसाठी अनेक पुरस्कार आणि सन्मान मिळाले आहेत. त्यांच्या कार्याचा अनेक शेतकऱ्यांनी आदर केला आहे आणि ते प्रेरणा मानतात.
-
-
-
-
-
